Nhạc cổ điển đã được chứng minh là có tác động tích cực đến khả năng nhận thức và sức khỏe tổng thể của trẻ em. Trong đó có một hiện tượng âm nhạc được gọi là “hiệu ứng Mozart”.
Các bậc cha mẹ luôn mong muốn con cái mình có thể phát triển tốt và tương lai sẽ thành đạt. Họ cho con học ở những ngôi trường tốt, cung cấp chế độ dinh dưỡng lành mạnh và nỗ lực hết mình để giáo dục đạo đức cũng như tinh thần cho con. Nhưng bạn đã bao giờ nghĩ đến vai trò của âm nhạc trong quá trình phát triển của con mình chưa?
Khái niệm “hiệu ứng Mozart” bắt nguồn chủ yếu từ một bài báo năm 1993 được đăng trên tạp chí khoa học “Nature.” Bài báo này trình bày kết quả của một nghiên cứu do nhà tâm lý học Frances Rauscher và các đồng nghiệp tại Đại học California-Irvine thực hiện.
Các nghiên cứu khoa học về hiệu ứng Mozart
Trong nghiên cứu của họ, một nhóm sinh viên đại học đã nghe bản nhạc “Sonata for Two Pianos in D Major” của Mozart trong 10 phút trước khi làm bài kiểm tra tư duy không gian. Nhóm này cũng trải qua 10 phút ngồi trong im lặng và 10 phút nghe hướng dẫn thư giãn trước khi làm bài kiểm tra.
Kết quả cho thấy khi các sinh viên nghe nhạc của Mozart, họ đạt kết quả tốt hơn đáng kể trong bài kiểm tra; mặc dù sự cải thiện này chỉ kéo dài trong thời gian ngắn.
Nhà vật lý Gordon Shaw, một thành viên của nhóm nghiên cứu, tiếp tục thực hiện nhiều nghiên cứu khác về mối liên hệ giữa âm nhạc và não bộ. Trong một nghiên cứu, ông đã sử dụng kỹ thuật chụp cộng hưởng từ (MRI) để chỉ ra rằng âm nhạc của Mozart kích thích vỏ não mạnh mẽ hơn so với âm nhạc của Beethoven.
Sau khi nghiên cứu năm 1993 được công bố, nó đã bị thổi phồng đáng kể, và bị các nhà nghiên cứu cho rằng kết quả đã bị đơn giản hóa quá mức. Nghiên cứu này cũng gây ra nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn: nó đã khơi dậy hàng thập kỷ nghiên cứu về tác động của âm nhạc cổ điển lên não bộ và cơ thể.
Một bài viết tổng quan năm 2001 của Tiến sĩ JS Jenkins, được đăng trên Tạp chí của Hội Y khoa Hoàng gia, đã tiếp nối kết quả nghiên cứu năm 1993.
“Vậy, hiệu ứng Mozart có tồn tại không? Những phát hiện tích cực ban đầu đã bị chỉ trích, vì một số người cho rằng bất kỳ tác động nào của Mozart đều đến từ ‘sự phấn khích do thích thú’ mà người nghe có được khi thưởng thức bản nhạc đó.
Nếu không cảm nhận được niềm vui khi nghe nhạc, hiệu ứng này sẽ không xảy ra. Tuy nhiên, cách giải thích này đã bị phản bác qua thí nghiệm trên động vật. Trong thí nghiệm, các nhóm chuột được cho nghe bản piano sonata K448 của Mozart, nhạc tối giản của Philip Glass, tiếng ồn trắng hoặc sự im lặng từ khi chúng còn trong bụng mẹ cho đến 60 ngày sau khi sinh.
Sau đó, các nhóm chuột này được kiểm tra khả năng vượt qua mê cung. Kết quả cho thấy nhóm chuột nghe nhạc của Mozart hoàn thành bài kiểm tra nhanh hơn và mắc ít lỗi hơn đáng kể (P < 0,01) so với ba nhóm còn lại. Vì vậy, sự cải thiện này khó có thể chỉ dựa vào yếu tố cảm nhận hoặc thích thú khi nghe nhạc.”
Lợi ích của âm nhạc cổ điển không chỉ dừng lại ở việc nâng cao khả năng nhận thức. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nghe nhạc có thể tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần của trẻ em; giúp giảm căng thẳng và lo âu, đồng thời tạo ra cảm giác thư giãn và bình tĩnh. Ngoài ra, âm nhạc còn giúp cải thiện kỹ năng xã hội, gia tăng sự đồng cảm và lòng trắc ẩn.
Bác sĩ người Pháp Alfred Tomatis và công ty Tomatis của ông đã quảng bá Phương pháp Tomatis, một phương pháp sử dụng âm nhạc và âm thanh để hỗ trợ trẻ em theo nhiều cách khác nhau. Phương pháp này đã được sử dụng như một công cụ trị liệu có hệ thống cho trẻ mẫu giáo trong thời gian phong tỏa do COVID-19, và là một cách để cải thiện chức năng nhận thức ở trẻ tự kỷ.
Tôi biết một số giáo viên sử dụng nhạc Baroque trong lớp học để giúp ổn định nhịp tim của học sinh và tăng khả năng tập trung. Nếu bạn cảm thấy lo lắng, bạn có thể tự thử nghe loại nhạc này. Telemann và Vivaldi là hai nhà soạn nhạc mà tôi yêu thích, và bạn có thể dễ dàng tìm thấy tác phẩm của họ trên mạng. Hoặc, nếu muốn trải nghiệm thư giãn sâu hơn, hãy thử nghe nhạc lute của Bach.
Những cách giúp trẻ tiếp cận với âm nhạc cổ điển
Cha mẹ có thể làm gì để đưa âm nhạc cổ điển vào cuộc sống của con mình? Dưới đây là một vài gợi ý:
1. Bắt đầu với những bản nhạc đơn giản: Việc đưa âm nhạc cổ điển vào cuộc sống của trẻ có thể đơn giản như bật một bản nhạc ngắn trong bữa ăn hoặc trước giờ đi ngủ. Bạn có thể thử một vài tác phẩm ngắn của Mozart như “Sonata in C Major” hoặc “Eine Kleine Nachtmusik”.
2. Tham dự hòa nhạc: Ở nhiều thành phố, các dàn nhạc giao hưởng tổ chức những buổi hòa nhạc dành riêng cho gia đình. Cùng trẻ tham dự một buổi biểu diễn trực tiếp là cơ hội tuyệt vời để trẻ tiếp xúc với âm nhạc cổ điển và biến hoạt động này thành một trải nghiệm vui vẻ và đầy tính tương tác.
3. Cho trẻ chơi nhạc cụ: Khuyến khích trẻ học chơi một nhạc cụ là cách tuyệt vời để xây dựng niềm yêu thích với âm nhạc cổ điển. Ngay cả những nhạc cụ đơn giản như sáo recorder hay đàn ukulele cũng có thể mang đến cho trẻ trải nghiệm thú vị và là bước khởi đầu dễ tiếp cận để làm quen với việc chơi nhạc.
4. Đưa âm nhạc vào các hoạt động thường ngày: Việc bật nhạc khi trẻ làm bài tập hoặc phụ giúp việc nhà có thể giúp những công việc này trở nên vui tươi hơn và giảm bớt căng thẳng. Bạn cũng có thể bật nhạc cổ điển khi trẻ làm các hoạt động sáng tạo như vẽ tranh hoặc thủ công để tăng cảm hứng.
Bên cạnh những lợi ích kể trên, việc tiếp xúc với âm nhạc cổ điển còn giúp trẻ hình thành sự trân trọng sâu sắc hơn đối với âm nhạc và nghệ thuật; từ đó tạo ra ảnh hưởng lâu dài đến nhận thức văn hóa và khả năng sáng tạo của trẻ.
Là một người từng chơi nhạc từ khi còn nhỏ, việc được tiếp xúc sớm với âm nhạc cổ điển đã mở ra cho tôi những thế giới hoàn toàn mới, đầy vẻ đẹp, chiều sâu và sự tận tâm. Khi lớn lên, tôi thường xem cha mẹ biểu diễn trong các buổi hòa nhạc và nghe nhạc cổ điển tại nhà thờ; điều này cũng mang đến cho tôi nguồn cảm hứng về mặt tinh thần.
Tại sao không biến việc nghe nhạc cổ điển thành một hoạt động gia đình? Đây có thể là một cách thú vị và bổ ích để cả nhà tận hưởng thời gian bên nhau.
Bằng cách đưa âm nhạc cổ điển vào thói quen hằng ngày của trẻ và khuyến khích tình yêu với nghệ thuật, chúng ta có thể giúp trẻ phát huy hết tiềm năng của mình, sống một cuộc đời hạnh phúc, trọn vẹn và ý nghĩa.
Cuối cùng, có thể nói rằng hiệu ứng Mozart không chỉ được khoa học xác nhận mà còn là món quà đến từ Thiên thượng. Âm nhạc cổ điển chân chính chứa đựng nhiều giá trị hơn những gì chúng ta tưởng, và việc đưa nó vào cuộc sống chắc chắn sẽ mang lại lợi ích cho tất cả chúng ta.
Theo The Epoch Times