AI tạo ra nhiều việc làm và cơ hội, nhưng đồng thời cũng lấy đi nhiều việc làm của con người, đặc biệt là đối với thanh niên mới tốt nghiệp.
Jacqueline Silver vừa tốt nghiệp Đại học McGill và hiện đang sống tại Toronto. Cô luôn tin rằng bằng cấp khoa học máy tính của cô sẽ đảm bảo cho cô một công việc. Nhưng mọi thứ đã không dễ dàng như cô nghĩ. Sau hơn một năm nộp hàng trăm hồ sơ xin việc, cuối cùng cô cũng tìm được việc làm đúng chuyên ngành. Silver nói: “Tôi thực sự kiệt sức và rất khó chịu”. Cô cũng chia sẻ rằng một số bạn cùng lớp của cô cũng gặp phải những khó khăn tương tự trong việc tìm việc.
Nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng việc áp dụng rộng rãi trí tuệ nhân tạo đã bắt đầu làm xói mòn việc làm trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả khoa học máy tính, trong đó những người trẻ tuổi là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Một bài báo học thuật của Đại học Stanford phát hiện ra rằng trong các lĩnh vực nghề nghiệp bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi trí tuệ nhân tạo, tỷ lệ việc làm của những sinh viên mới tốt nghiệp từ 22 đến 25 tuổi đã giảm, trong khi tỷ lệ việc làm của những nhân viên có kinh nghiệm và những người làm việc trong các lĩnh vực ít bị ảnh hưởng bởi trí tuệ nhân tạo vẫn ổn định hoặc tiếp tục tăng.
Hamoon Ekhtiari, Giám đốc điều hành của FutureFit AI, một công ty Canada sử dụng trí tuệ nhân tạo để kết nối mọi người với công việc, cho biết các ngành nghề bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi AI bao gồm các vị trí đầu vào trong phát triển phần mềm, bán hàng, tiếp thị và dịch vụ khách hàng.
Ekhtiari tuyên bố rằng tác động của trí tuệ nhân tạo đối với việc làm là khá phức tạp, lưu ý rằng “AI sẽ tạo ra nhiều việc làm và cơ hội, đồng thời tác động đến nhiều công việc khác”.
Silver cho biết các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT có thể thực hiện các nhiệm vụ như viết mã “khá tốt”, gây ra mối đe dọa cho các công việc cấp đầu vào trong lĩnh vực của cô. “Có thể bạn vẫn cần ai đó để gỡ lỗi hoặc kiểm tra, nhưng nhìn chung, bạn không cần nhiều người để lập trình và viết mã nữa vì AI tạo sinh có thể làm được điều đó”.
Ekhtiari tin rằng các doanh nghiệp cần có một chiến lược dài hạn để nuôi dưỡng tài năng trẻ. Ông cho rằng các trường học cần kết nối tốt hơn học sinh với chương trình đào tạo kỹ năng, và chính phủ cần có nhiều biện pháp hơn để giúp mọi người chuyển đổi nghề nghiệp một cách thuận lợi. “Trước đây, người ta thường hứa hẹn rằng bốn năm học sẽ dẫn đến 40 năm sự nghiệp”, Ekhtiari nói, “nhưng lời hứa đó giờ không còn đúng nữa”.
Bà Catherine Connelly, giáo sư về nhân sự và quản lý tại Đại học McMaster, cho biết kết quả nghiên cứu từ một số công ty cho thấy trí tuệ nhân tạo hoàn toàn không thể thay thế con người trong các nhiệm vụ liên quan đến chiến lược và ra quyết định. “Đôi khi, lợi thế của những công cụ như vậy là chúng có thể tự động hóa một số nhiệm vụ cơ bản”, bà nói.
Dữ liệu do Cục Thống kê Canada công bố cho thấy tỷ lệ thất nghiệp của người Canada từ 15 đến 24 tuổi đã tăng lên 14,7% vào tháng 9/2025, mức cao nhất trong 15 năm không tính những năm đại dịch bùng phát.
Bà Jennifer Kozelj, người phát ngôn của Bộ trưởng Bộ Lao động và Gia đình Patty Hajdu, cho biết trong một email rằng trí tuệ nhân tạo hiện đã có mặt ở khắp mọi nơi, từ bệnh viện đến lớp học, và “môi trường làm việc đang thay đổi nhanh chóng, đặc biệt là đối với những người Canada trẻ tuổi, những người nhận thức rõ điều này”. Bà nói thêm: “Đây là thời điểm đầy thách thức, nhưng chúng tôi đang nắm bắt cơ hội để sử dụng công cụ này nhằm tăng năng suất đồng thời đảm bảo không có người lao động nào bị bỏ lại phía sau”.