“Tin vào Chúa, nhưng hãy buộc chặt con lạc đà của bạn”. Câu ngạn ngữ cổ xưa này gợi lên những suy ngẫm về đức tin và trách nhiệm.
Ngày nay, có lẽ phần lớn chúng ta đều không quá trăn trở với những câu hỏi như thế này. Với nhiều người, dù có đức tin hay không, họ vẫn thường hành động theo cách mà phần đông xã hội vẫn làm và không kỳ vọng rằng có một bàn tay Thần thánh can thiệp vào cuộc sống của họ.
Tuy nhiên, đôi khi đức tin có thể lấn sang ranh giới của sự tắc trách, và việc xác định ranh giới này quả thực là một vấn đề không hề đơn giản.
Đây chính là những vấn đề mà câu ngạn ngữ thực sự muốn đề cập đến.
Câu ngạn ngữ này từ đâu mà có?
“Tin vào Chúa, nhưng hãy buộc chặt con lạc đà của bạn” là câu ngạn ngữ có nguồn gốc từ thời Ả Rập cổ đại. Tuy nhiên, sự thâm thúy trong đó đã giúp câu nói này trở nên phổ biến trong nhiều ngôn ngữ và nhiều nền văn hóa qua nhiều thế hệ.
Con “lạc đà” cần được buộc chặt của bạn là gì? Đó có phải là chiếc xe của bạn? Cơ thể bạn? Hàm răng của bạn? Ngôi nhà hay các mối quan hệ của bạn? Cuối cùng, tất cả mọi thứ đều cần được “buộc chặt” theo một cách nào đó. Nghĩa là cần được chăm sóc, quản lý và bảo vệ. Và chẳng phải điều đó cũng chính là sự tôn trọng đối với những gì Thần đã tạo ra và ban tặng cho chúng ta hay sao?
Câu nói này du nhập vào nước Anh từ lúc nào là điều rất khó xác định. Ghi nhận sớm nhất về một câu tục ngữ tương tự trong văn học Anh là vào năm 1834, trong một bài thơ của William Blacker. Ông ghi lại lời của một chính khách người Anh (khi đó là tướng quân) Oliver Cromwell nói với các binh sĩ của mình:
“Hãy đặt niềm tin vào Chúa, các chàng trai, và giữ thuốc súng của mình khô ráo!”
Câu nói này đôi khi được rút ngắn thành “Hãy tin vào Chúa và giữ thuốc súng khô ráo”, hoặc đơn giản là “Giữ thuốc súng khô ráo” để đảm bảo súng có thể hoạt động hiệu quả.
Cromwell đặc biệt chú trọng tuyển chọn những binh sĩ tin kính Chúa, nhưng đồng thời ông cũng rất nghiêm khắc trong việc kỷ luật và huấn luyện họ. Điều này thể hiện rõ triết lý “Hãy tin vào Chúa, nhưng…”, nhấn mạnh sự cân bằng giữa đức tin và trách nhiệm hành động.
Những phiên bản khác của câu ngạn ngữ
Một phiên bản tương tự và có lẽ phổ biến hơn là: “Chúa giúp những ai biết tự giúp mình.” Ý nghĩa của câu nói này là hãy làm phần việc của bạn, chủ động thực hiện nó và bạn sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng từ Thần.
Dưới đây là một bài thơ trào phúng của Scotland minh họa cho ý tưởng này:
Hắn là tên trộm khỏe mạnh, gan góc
Hắn tin rằng: “Hẳn chẳng làm gì sai,
Mở rương lục lọi là chuyện thường
Bởi vì lòng tin Chúa, Chúa sẽ giúp
Hắn bước ra đứng trước nơi công đường
Chẳng ngại ngần bào chữa cho điều đó,
Thẩm phán bảo: “Ừ! đúng là sự thật
Anh tự giúp mình giờ hãy đợi Chúa”
Có rất nhiều cách diễn đạt ý tưởng này. John Baret, trong tác phẩm “An Alvearie” năm 1580 đã viết rằng: “Chúa giúp đỡ những ai chăm chỉ trong công việc của mình.”
Giáo sĩ George Herbert, trong tác phẩm “Jacula Prudentum” năm 1640, cũng khuyên rằng: “Hãy tự giúp mình, và Chúa sẽ giúp bạn.”
Tuy nhiên, mãi cho đến năm 1736, khi cuốn “Poor Richard’s Almanack” của Benjamin Franklin ra đời, thì phiên bản hiện đại của câu ngạn ngữ “Chúa giúp những ai biết tự giúp mình” mới được ghi lại.
Những câu chuyện cổ xưa đôi khi cũng nhấn mạnh rằng, sự trợ giúp từ đấng thiêng liêng phụ thuộc vào việc chúng ta sẵn lòng hành động. Truyện ngụ ngôn “Hercules và Người đánh xe” của Aesop (khoảng năm 570 TCN) minh họa rõ ràng cho điều này.
Trong câu chuyện, một người đánh xe thấy chiếc xe của mình mắc kẹt trên con đường lầy lội, thay vì tự mình giải quyết vấn đề, ông lại cầu Hercules vĩ đại giúp đỡ.
Hercules hiện ra và chỉ dẫn ông phải tự mình nỗ lực, dùng vai đẩy bánh xe và thúc đàn bò kéo đi. Với giọng điệu nghiêm khắc, Hercules cảnh báo rằng ông không nên tìm đến sự giúp đỡ nếu chưa tự mình cố gắng hết sức.
Ở châu Âu cũng có những câu tục ngữ tương tự, thể hiện ý nghĩa của việc tự lực cánh sinh thay vì dựa dẫm vào thần linh. Người Pháp nói: “Chúa không bao giờ xây cầu cho chúng ta, nhưng Ngài ban cho chúng ta đôi tay,” còn người Tây Ban Nha nhắc nhở: “Trong khi chờ nước từ trời, đừng quên tiếp tục tưới tiêu.”
Tất cả những phiên bản câu ngạn ngữ này, đều phản ánh một điều: “Chúng ta cần có trách nhiệm với bản thân chứ không phải chỉ cần có đức tin thôi là đủ”.
Bên cạnh đó còn có hàm ý rằng, mọi điều chúng ta làm hay không làm, Thần đều thấy. Điều này có nghĩa là chúng ta “phải xứng đáng nhận được điều đó”. Chúng ta cần làm những việc đúng đắn và sống tốt cuộc đời này, khi những việc làm tốt được ghi nhận, Thần mới trợ giúp và ban cho chúng ta phần thưởng xứng đáng.
Vậy nên, Hãy tin vào Chúa, nhưng đừng quên buộc chặt con lạc đà của bạn. Luôn giữ đức tin và không ngừng hành động, vì cả hai đều nên song hành với nhau, chỉ khi ấy nó mới trở nên đáng quý.
Theo The Epochtimes