Thiện và ác là hai mặt luôn tồn tại trong mỗi con người. Khi không có quan niệm đạo đức khống chế sẽ biến “thiên thần” thành “ác quỷ”.

Thiện và ác là hai phạm trù trái ngược nhau, tựa như bóng tối và ánh sáng. Thiện là những điều phù hợp đạo thường luân lý, tuân theo mọi chuẩn mực đạo đức, là công lý, chính nghĩa.

Còn cái ác thì trái ngược hoàn toàn. Ác là những gì sai trái, con người tuyệt đối không nên làm và tránh càng xa càng tốt.

Thí nghiệm cho thấy phần thiện và phần “ác quỷ” cùng tồn tại trong mỗi con người

Trước đây một số nhà khoa học ở Mỹ từng làm một thí nghiệm như này: Họ chọn ra một số sinh viên ưu tú của họ, đều là những người giỏi giang, chăm chỉ, hiền lành, ít nhất thì cũng chưa từng làm việc xấu gì to tát. Họ cho những sinh viên ấy đóng vai cai ngục trong một nhà tù và chọn một nhóm người khác đóng vai tội phạm.

Chỉ sau một thời gian rất ngắn, nét mặt của họ trở nên cực kỳ độc ác
Chỉ sau một thời gian rất ngắn tra tấn, nét mặt của họ trở nên cực kỳ độc ác (ảnh: kiến thức net)

Thí nghiệm là thế này: cai ngục có quyền tùy ý dùng roi sốc điện tra tấn tội phạm. Tất nhiên đây chỉ là thí nghiệm nên những “tội phạm” kia không thật sự bị sốc điện. Họ đã được cách điện rồi, công việc của họ chỉ là diễn, khi thấy “cai ngục” ấn nút sốc điện thì tùy vào cường độ lớn nhỏ mà họ giả vờ kêu đau.

Ban đầu những sinh viên hiền lành này không dám tra tấn hay làm tổn thương người khác nhưng sau một hồi nghe tiếng kêu gào của “tội phạm”, không biết từ lúc nào mà họ dần trở nên thích thú… Chỉ sau một thời gian rất ngắn, nét mặt của họ trở nên cực kỳ độc ác. Họ cứ liên tục sốc điện ở mức đối đa! Đối phương càng kêu la đau đớn thì họ càng thỏa mãn, khóe miệng của họ nở một nụ cười đắc ý…

Hiệu ứng Lucifer – trong khoảnh khắc có thể biến “thiên thần” thành “ác quỷ”

Thí nghiệm bị buộc phải dừng lại vì ngay cả các nhà khoa học cũng không ngờ là tình hình trở nên như vậy. Sau đó thí nghiệm này đã bị chỉ trích rất nhiều về mặt đạo đức. Người ta gọi đây là hiệu ứng Lucifer – trong khoảnh khắc có thể biến “thiên thần” thành “ác quỷ”.

ác quỷ
Tổng lãnh thiên thần Michael chiến thắng Satan, được vẽ khoảng năm 1630 đến khoảng năm 1635, bởi hoạ sĩ Guido Reni. Dầu trên vải, 115,3 inch x 79,5 inch. (Ảnh: Public Domain)

Việc này thật sự đã chứng thực được một điều, đó là con người có tồn tại một “mặt Ác”, cũng gọi là “ma tính”.

Những sinh viên kia ban đầu rất tốt, thậm chí không dám hại người. Tuy nhiên, sau khi nghe người khác kêu gào “quen tai”. Họ chẳng những không còn thấy thương xót mà trái lại còn rất thích thú. Người khác càng khổ sở thì họ càng vui sướng. Hành vi của họ phút chốc trở thành giống như ma quỷ!

Ngay cả những nhà khoa học kia cũng không thể ngờ sinh viên của họ lại làm vậy. Khi không chịu sự ràng buộc, ma tính của con người đã bộc phát thật đáng sợ!

Quan niệm đạo đức là thứ khống chế mặt ác của con người

Con người có bản tính lương thiện nhưng không hoàn toàn là thiện. Con người dù người tốt thì mặt ác của họ vẫn tồn tại. Thứ ràng buộc mặt ác này là quan niệm đạo đức.

Có người thấy người khác nói những lời đạo đức thì lập tức kêu là “đạo đức giả”. Không phải vậy đâu! Nếu người ta không có nhiều quan niệm đạo đức thì sẽ giống như những sinh viên kia. Bình thường thì họ tốt theo bản tính. Tuy nhiên, họ không có gì để ràng buộc nên khi gặp chuyện họ sẽ cho rằng mình có quyền “không cần tốt” nữa.

ác quỷ
Sự lương thiện cần được bồi đắp mỗi ngày, dần dần sẽ chiến thắng phần ác quỷ (ảnh: vov giao thông)

Ví như một người bản tính thích ngăn nắp. Anh ta sẽ không tùy tiện quăng rác lung tung. Nhưng có lẽ khi gặp chuyện cấp bách anh ta cũng sẽ “quăng đại”.

Nếu là một người từ nhỏ đã được dạy “không thể tùy tiện xả rác”. Điều đó sẽ trở thành một quan niệm sống. Anh ta chẳng những không xả rác vì thích sự ngăn nắp, mà còn là vì anh ta không dám vi phạm tiêu chuẩn sống của mình. Vậy thì dù gặp chuyện cấp bách anh ta cũng không “quăng đại”.

Đừng cho rằng một người có thể mãi mãi “tốt tự nhiên”. Nếu không có quan niệm đạo đức ràng buộc, thì một người có bản tính tốt cũng có thể biến thành xấu rất dễ dàng. Nó giống như cái gọi là “hiệu ứng Lucifer” bên trên. Nên cũng đừng nghĩ ai đó nói chuyện về đạo đức thì là đang “đạo đức giả”.

Làm thế nào để phần thiện luôn thắng phần “ác quỷ”

Hiệu ứng Lucifer này cũng lý giải là vì sao ở các nước có hệ thống pháp luật yếu kém hoặc chính quyền độc tài, người làm cảnh sát rất thích hành hạ đánh đập phạm nhân.

Cho nên bức tranh Tổng lãnh Thiên Thần Michael chiến thắng Lucifer, điều đặc biệt ở chỗ gương mặt của Michael và Lucifer giống hệt nhau. Người họa sĩ muốn ngụ ý về hai mặt Thiện Ác bên trong cùng một con người.

Tích đức hành thiện, không bỏ qua những việc tốt dù chỉ là việc nhỏ bé nhất.
Tích đức hành thiện, không bỏ qua những việc tốt dù chỉ là việc nhỏ bé nhất. (ảnh: Pexels)

Trong mỗi người chúng ta sẽ luôn tồn tại hai phần, đó là phần “con” và phần “người”. Khi phần “người” chúng ta mạnh mẽ hơn thì đó là lúc cái thiện giành chiến thắng. Còn nếu phần “con” mạnh hơn thì khi đó chúng ta đã đầu hàng trước cái ác và hành động theo bản năng. Và khi con người không tiết chế được bản năng thì phần “ác quỷ” lẽ lên ngôi.

Vì thế lịch sử đã có nhiều minh chứng về nhân quả báo ứng là có thật. Quả báo sẽ đến chỉ là đến vào thời điểm nào mà thôi. Tích đức hành thiện, không bỏ qua những việc tốt dù chỉ là việc nhỏ bé nhất. Có bồi đắp thiện lương mới tích được phúc báo.