Chữ tín từ câu chuyện của người bán sơn

Tâm Minh 24/07/22, 08:29 Văn hóa truyền thống, Khác

Chữ tín thể hiện phẩm giá cao qúy của con người; thất tín là thất bại lớn nhất của đời người.

Khổng Tử nói: “Nhân nhi vô tín, bất tri kỳ khả dã”. Ý muốn nói người không giữ chữ tín thì không biết có thể thành người được không? Chữ tín cũng quan trọng giống như sinh mệnh thứ hai của con người. Người có chữ tín thì lời nói của người ấy phù hợp với hành vi, nói sao làm vậy, tạo niềm tin nơi người khác.

Trong Ngũ thường có: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Đức Tín tuy đứng ở hàng thứ năm nhưng lại rất quan trọng bởi vì hỗ trợ cho cả bốn đức trên. Đức tín là mấu chốt cho mọi người tín nhiệm vào. Người không có đức tín có giỏi cũng không thành công.

Nội dung chính

Câu chuyện về chữ tín của người bán sơn

Nước Việt thời Xuân Thu có một người bán sơn tên là Ngu Phù, là người cùng thời đại với Kế Nhiên và Phạm Lãi. Ông không cam chịu cuộc sống nghèo khó. Khi thấy bạn bè của mình trở nên giàu có nhờ kinh doanh, ông cũng khao khát được như vậy. Ông bèn tìm đến Kế Nhiên, nhờ Kế Nhiên dạy cách làm giàu. Kế Nhiên nói với Ngu Phù: “Hiện tại lượng tiêu thụ sơn rất nhiều, sao ông không trồng cây sơn đến mùa thu hoạch rồi bán sơn?”.

Ngu Phù nghe vậy lòng đầy cao hứng, liền hỏi Kế Nhiên kỹ thuật trồng cây sơn. Kế Nhiên từ tốn chỉ dạy cho Ngu Phù. Sau khi quay về, Ngu Phù thức khuya dậy sớm, miệt mài lao động. Cuối cùng đã trồng được một vườn cây sơn rất lớn.

Ba năm sau, vườn sơn đến mùa thu hoạch, Ngu Phù hết sức cao hứng. Bởi vì, nếu mà có thể thu hoạch được hàng trăm hộc sơn; vậy thì Ngu Phù có thể kiếm được rất nhiều tiền rồi.

Nấu lá sơn pha trộn vào sơn để tăng lượng sơn

Đúng lúc Ngu Phù chuẩn bị cạo mủ sơn đem tới nước Ngô để bán thì người anh vợ đến thăm. Anh vợ nói với Ngu Phù: “Ta thường đến nước Ngô buôn bán, biết cách để bán sơn ở nước Ngô. Nếu anh làm theo cách này, vậy sẽ kiếm được lãi gấp bội tiền!”

Ngu Phù nóng lòng muốn phát tài, lại hỏi anh vợ cách để bán sơn thu được nhiều tiền hơn. Anh vợ nói: “Sơn là hàng bán chạy ở nước Ngô, ta biết không ít người nấu lá cây sơn rồi trộn cùng sơn để bán; như vậy là có thể thu được bội tiền, người Ngô cũng sẽ không phát hiện được”. Ngu Phù nghe vậy, vô cùng phấn khích, ngay trong đêm đó nấu lá sơn thành cao, rồi mang cao cùng với sơn tới nước Ngô.

Thời đó do quan hệ giữa hai nước Ngô, Việt rất căng thẳng, hai nước không giao thương, ở nước Ngô quả là không có đủ sơn. Thương gia nước Ngô nghe tin Ngu Phù mang sơn tới, đều rất vui mừng. Họ chạy ra ngoài thành tiếp đón, lại còn chu cấp chỗ ăn nghỉ cho ông. Tới nơi giao dịch, các thương gia mới nhìn qua đã biết sơn của Ngu Phù là hàng thượng phẩm. Họ thỏa thuận giá cả. Sau đó niêm phong thùng sơn lại; hẹn ngày tới sẽ giao tiền để lấy hàng.

Vì lòng tham đánh mất chữ tín

Sau khi các thương gia rời đi, Ngu Phù gỡ dấu niêm phong rồi đổ cao nấu hôm trước vào trong sơn. Không ngờ rằng, vì chân tay luống cuống nên đã để lại một vài dấu vết. Ngày hôm sau khi các thương gia trở lại, họ thấy băng niêm phong trên thùng sơn có dấu hiệu bất thường. Vì trong lòng có hoài nghi nên mượn cớ rằng vẫn chưa chuẩn bị xong để giao dịch. Họ nói vài ngày nữa sẽ lại tới.

Ngu Phù đợi ở lại quán trọ trong nhiều ngày; cũng không thấy các thương gia nước Ngô xuất hiện. Thời gian trôi qua, số sơn mà Ngu Phù pha trộn đã trở nên biến chất. Kết quả, Ngu Phù không bán được một giọt sơn nào cả. Thương nhân nước Ngô khi nghe nói về chuyện đó đều phê bình rằng: “Thương nhân khi mua bán cần có sự thành tín, chất lượng hàng hóa là thứ không thể đem ra lừa người được. Hôm nay anh rơi vào cảnh này, ai thương xót anh đây”.

Ngu Phù không có tiền trở về, đành phải đi ăn xin ở nước Ngô; còn thường bị người ta cười nhạo. Cuối cùng vì cảnh nghèo khổ, chán nản mà chết nơi đất khách quê người.

Trọng chữ tín là cái gốc của đạo đức kinh doanh

Chữ tín là cái gốc căn bản của việc kinh doanh. Từ xưa tới nay, phàm là những người thực sự giàu lên nhờ kinh doanh thì đều đặt chữ tín lên hàng đầu. Trọng chữ tín; thành thật không dối trá vẫn luôn được coi là tiêu chí và nội dung trọng yếu của đạo đức kinh doanh. Nhưng có một số người lại không làm theo nguyên tắc đó. Câu chuyện bán sơn của Ngu Phù là một minh chứng cho người vì lòng tham mà đánh mất chữ tín.

Trong cuộc sống, có nhiều người không coi trọng chữ tín. Họ thường nói nhiều, hứa hẹn nhiều nhưng không thực hiện. Họ sống bằng lừa dối, lợi dụng lòng tin của mọi người để mưu lợi cho bản thân. Bởi thế, họ thường bị mọi người khinh ghét, xa lánh.

Trên đời này có gì cao quý bằng chữ tín. Nó là sợi chỉ kết nối con người lại với nhau; tin tưởng lẫn nhau cùng hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Tín nghĩa là một nhân cách đáng quý của con người mà chúng ta có dùng tiền cũng không mua được.

Quả thực, biết giữ chữ tín là việc vô cùng quan trọng đối với sự thành công của mỗi con người; thất tín là thất bại lớn nhất của đời người.

Theo Chánh Kiến