Tục ngữ Anh có câu: “Những kế hoạch chu đáo nhất của chuột và con người thường hay thất bại”, ý muốn nhắc nhở rằng: Rốt cục thì chúng ta không phải là người cuối cùng kiểm soát mọi thứ. 

Câu tục ngữ này bắt nguồn từ câu chuyện của một người nông dân và chú chuột nhỏ. Chú chuột đã có kế hoạch kỹ lưỡng cho một mùa đông giá lạnh với chiếc tổ ấm áp, nhưng cuối cùng lại bị chiếc cày của người nông dân phá hủy.

Con người chúng ta, thậm chí ngay cả các loài vật như chuột, đôi khi làm việc gì đó, dù đã lập kế hoạch và sắp xếp mọi thứ rất kỹ lưỡng, nhưng rốt cục kết quả lại không như mong đợi.

Những kế hoạch chu đáo nhất của chuột và con người thường hay thất bại

Xin chia sẻ một bài thơ đầy cảm xúc của một người nông dân nhân hậu, đồng thời cũng là nhà thơ Scotland nổi tiếng. Bài thơ ban đầu được viết bằng tiếng Scots (một phương ngữ của Scotland). Nó được viết sau khi tác giả phát hiện mình đã phá hủy một tổ chuột đồng trong quá trình cày bừa đất, điều này khiến ông rất buồn bã.

“To a mouse – Gửi một chú chuột, sau khi lỡ phá tổ bằng chiếc cày, tháng 11 năm 1785” của Robert Burns, nhà thơ Scotland.

“Con thú nhỏ, bóng mượt, thu mình sợ hãi.
Ôi lồng ngực kia tràn đầy sự hoảng loạn!
Bạn không cần phải quá vội vàng
chạy thật nhanh như một kẻ bỏ trốn.
Tôi không hề có ý đuổi theo bạn
với cây cày mang ý định giết chóc.

Tôi thực lòng xin lỗi, sự thống trị của loài người
đã phá vỡ mối liên kết xã hội tự nhiên
và biện minh cho quan điểm tồi tệ đó,
khiến bạn phải kinh hãi trước tôi
một người nghèo khổ giống như bạn,
cùng sinh ra từ đất, cùng số phận!

Ngôi nhà nhỏ của bạn bị phá hủy.
Gió thổi bay những mảnh tường yếu ớt,
chẳng còn gì để xây dựng một cái mới,
chỉ có đám cỏ dại còn xanh mướt.
Những cơn gió ảm đạm tháng 12 đang tới,
mang theo cay đắng và thê lương.

Bạn đã thấy những cánh đồng trơ ​​trụi hoang tàn,
một mùa đông giá lạnh đang dần tới,
ấm cúng sẽ ở đây, dưới cơn gió mạnh.
Bạn nghĩ rằng sẽ mãi nằm trong tổ
nhưng đột nhiên cái tổ bị đập nát
bởi chiếc cày tàn nhẫn lướt ngang qua.

Đống lá rụng và rơm vụn nhỏ đó
đã khiến bạn phải gặm nhấm mệt nhoài,
bao nhiêu vất vả, giờ bị tống ra ngoài…
Không nhà cửa, không chỗ nương thân,
phải chịu đựng mưa tuyết của mùa đông,
và phong sương từng cơn gió giá lạnh…

Nhưng chuột à, bạn chẳng hề đơn độc!
Chứng minh rằng toan tính có thể là vô ích:
“Những kế hoạch chu đáo nhất của chuột,
cả con người cũng thường dễ sai lệch”
Chỉ còn lại nỗi buồn và thương đau,
những niềm vui và hứa hẹn còn dang dở…”

(trích đoạn)

Một dòng thơ tạo nguồn cảm hứng

Chính từ bài thơ này mà tiếng Anh có câu tục ngữ “Những kế hoạch chu đáo nhất của chuột và người thường hay thất bại.” Do đó, câu tục ngữ có nguồn gốc từ năm 1785, ít nhất là trong các bản ghi chép chính thức.

Tuy nhiên, câu tục ngữ không chỉ đơn giản là một dòng thơ mà còn là chủ đề chính của bài thơ: Cả con người và chuột đôi khi đã lập kế hoạch và sắp xếp – dù là làm tổ hay bất kỳ thứ gì khác, nhưng mọi thứ không diễn ra như mong đợi.

Tất nhiên, tôi thừa nhận rằng, một người nông dân thời nay sẽ không thể kiếm sống được, nếu anh ta hoặc cô ấy quá nhạy cảm mỗi khi thấy một sinh vật nhỏ bị tổn thương. Tuy nhiên, thông điệp thực sự của bài thơ không phải là điều đó, mà là một phép ẩn dụ về cuộc sống. 

Robert Burns là một nhà thơ có tầm ảnh hưởng khá lớn. Ông được biết đến với việc phổ biến lời bài hát “Auld Lang Syne”, nghĩa đen là “Old Long Since,” nhưng có thể hiểu là “since long ago” hoặc “for old times”. Và chiếc mũ truyền thống của nam giới Scotland, được gọi là Tam o’ Shanter, cũng được đặt tên để tôn vinh một bài thơ của ông.

kế hoạch chu toàn; kế hoạch chi tiết; kế hoạch hoàn hảo
Cuốn sách “Of Mice and Men” được lấy cảm hứng từ dòng thơ của Burns (ảnh: X)

John Steinbeck đã sử dụng một câu từ bài thơ của Robert Burns để làm tiêu đề cho cuốn sách “Of Mice and Men”. Thực  ra, ông ấy không chỉ lấy tiêu đề mà cả cốt truyện đều được truyền cảm hứng trực tiếp từ bài thơ của Burns.

Burns và Steinbeck đều từng làm việc trên những cánh đồng và lấy nguồn cảm hứng từ những trải nghiệm này để viết nên các tác phẩm của mình.

Mối liên hệ giữa câu tục ngữ với chúng ta

Gần đây, tôi đã cố gắng bớt kiểm soát mọi thứ. Tôi đang nỗ lực giảm bớt cái “tôi”, tập trung nhiều hơn vào việc “buông bỏ và phó thác cho Chúa.” Điều này không dễ làm, nhưng đôi khi chúng ta đã quá coi trọng bản thân mình, mà cuộc sống lại không nằm trong tay chúng ta, ngay cả thực trạng của thế giới cũng vậy. Chúng ta chỉ có thể cố gắng hết sức và đặt niềm tin mà thôi.

kế hoạch chu toàn; kế hoạch chi tiết; kế hoạch hoàn hảo
Chúng ta chỉ có thể đặt niềm tin và cố gắng hết sức (ảnh minh họa: Youtube)

Ngày nay, con người dễ gặp rủi ro vì tiếp cận quá nhiều thông tin và trong đó rất nhiều thông tin sai lệch. Điều này khiến chúng ta lầm tưởng rằng mình nắm trong tay mọi câu trả lời hoặc chìa khóa của thành công. Nhưng ngay cả khi có khả năng nghiên cứu vô số thứ trong tầm tay, thì chúng ta cũng nên nhớ rằng: Những kế hoạch chu đáo nhất của chuột và con người vẫn thường hay thất bại.

Chúng ta có thể lập những kế hoạch chu đáo nhất, vạch chiến lược và tính toán đủ điều, nhưng cuối cùng, kết quả không hoàn toàn do chúng ta quyết định. Tôi nhận ra rằng câu tục ngữ này có thể giúp giảm bớt căng thẳng. Hy vọng rằng bạn cũng sẽ cảm thấy nhẹ nhõm phần nào.

Theo The Epochtimes