“Không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng”, là một câu tục ngữ Anh, nhắc nhở chúng ta rằng, vẻ ngoài hào nhoáng không đồng nghĩa với giá trị thực chất bên trong.

Tục ngữ thật đáng quý! Việc chúng được lưu truyền qua hàng trăm, thậm chí hàng ngàn năm, là minh chứng cho những giá trị và chân lý sâu sắc mà chúng chứa đựng. Trải qua bao thế hệ gìn giữ và trân trọng, chúng ta cũng có trách nhiệm tiếp nối, truyền lại cho thế hệ mai sau. Suy ngẫm và áp dụng những lời dạy ấy vào cuộc sống chính là cách thiết thực và ý nghĩa nhất để bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống.

Nguồn gốc của câu tục ngữ

“All that glitters is not gold” – Không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng, câu nói này do ai để lại, hoặc xuất phát từ đâu?

Thực ra, câu tục ngữ đã được lưu truyền qua nhiều thế kỷ. Trong tác phẩm “The Canterbury Tales” (1387) của Chaucer, nó xuất hiện như sau:

“Tuy nhiên, không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng, Và đó là sự thật như ta thường được bảo ban.”

Điều này cho thấy rằng câu nói này có thể đã được hình thành và truyền thừa từ trước đó.

sự hào nhoáng; vẻ hào nhoáng; sự giả tạo
Không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng (ảnh minh họa: Adobestock)

Việc Shakespeare sử dụng một cụm từ tương tự trong tác phẩm “The Merchant of Venice” (1596) có thể đã khiến câu tục ngữ này được củng cố và lưu truyền đến các thế hệ sau. Dưới đây là trích dẫn, chứa đựng thêm nhiều lời dạy đầy trí tuệ khác:

“Không phải mọi thứ lấp lánh đều là vàng
Hẳn bạn đã từng nghe điều ấy bao lần.
Biết bao kẻ vì nó đánh đổi cả cuộc đời,
… Nhưng những ngôi mộ dát vàng cũng chỉ là nơi giun bọ trú ngụ.”

Trong tiểu thuyết giả tưởng “Chúa tể những chiếc nhẫn” (The Lord of the Rings) của J.R.R. Tolkien, một đoạn khác lại xuất hiện, với những lời dạy sâu sắc hơn:

“Không phải tất cả những gì là vàng đều lấp lánh,
Không phải ai lang thang cũng lạc đường;
Cái cũ nhưng bền thì chẳng hề héo úa,
Rễ sâu chẳng sợ giá lạnh chạm vào”

Không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng

Đôi khi vẻ bề ngoài có thể đánh lừa chúng ta. Mặc dù ai cũng biết điều đó, nhưng có bao nhiêu người thực sự ghi nhớ và áp dụng nó vào cuộc sống của mình?

Đã bao giờ chúng ta nhìn thấy những gì người khác có và ao ước nó là của mình chưa? – “Không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng”.

Có thể những gì bạn đang có, hoặc đã được ban tặng, mới thật sự là điều tốt nhất dành cho bạn. Chiếc xe sang trọng kia, dù thoải mái, nhưng chi phí bảo dưỡng lại rất đắt đỏ, và bạn còn phải lái xe đi xa mới tìm được nơi sửa chữa. Những thứ như “vàng” ấy có thể kéo theo áp lực nặng nề, căng thẳng trong quan hệ gia đình, các vấn đề về sức khỏe và tình trạng thiếu hạnh phúc, thậm chí không tìm được sự thỏa mãn trong cuộc sống.

Hãy lấy mạng xã hội làm ví dụ. Những gương mặt tươi cười và cuộc sống tưởng chừng hoàn hảo có thể khiến chúng ta khao khát. Tuy nhiên, thực tế là ai cũng có những thử thách và khó khăn riêng. Điều quan trọng là – vẻ ngoài hào nhoáng trên mạng xã hội không hẳn phản ánh đúng bản chất con người hay cuộc sống thực sự của họ.

Còn về công việc mới thì sao? Một công việc lương cao có thể giống như một cơ hội “vàng”, nhưng chúng ta nên cân nhắc kỹ lưỡng tổng thể về môi trường làm việc, văn hóa công ty và triển vọng lâu dài. Sự hào nhoáng bề ngoài của chức danh hay mức lương có thể không phản ánh một sự nghiệp ổn định và đem lại sự thỏa mãn thực sự.

sự hào nhoáng; vẻ hào nhoáng; sự giả tạo
Điều chúng ta thật sự cần khi ăn kiêng là để có sức khỏe, chứ không phải để gầy đi một cách ốm yếu (ảnh minh họa: Nld)

Hãy nghĩ đến các chế độ ăn kiêng theo trào lưu. Chắc hẳn nhiều người trong chúng ta đã từng thử qua – xem một video, đọc một bài báo hay một cuốn sách và rồi quyết tâm giảm cân. Có thể chúng mang lại kết quả, hoặc có thể không, nhưng điều quan trọng cuối cùng là: điều gì mới thực sự tốt cho cơ thể của chúng ta về lâu dài? Liệu chế độ ăn đó có giúp ta khỏe mạnh, tràn đầy năng lượng, hay chỉ khiến ta gầy đi nhưng kiệt sức?

Vàng thật không phải lúc nào cũng lấp lánh

Điều thú vị là, cách nói ngược lại của câu tục ngữ này cũng rất có đạo lý: “Vàng thật không phải lúc nào cũng lấp lánh.”

Vàng ở dạng thô thường không lấp lánh hay có vẻ đặc biệt gì cả, thậm chí còn khá xỉn màu. Ngược lại, ‘vàng của kẻ ngốc’ – pyrite, tuy lấp lánh nhưng không thực sự có giá trị. Nếu một ngày bạn tình cờ thấy vàng thật, rất có thể bạn sẽ bỏ qua mà không nhận ra nó.

Với cách nói ngược này, có thể lấy lối sống làm ví dụ: 

Đôi khi, những lối sống tưởng chừng như hạn chế hoặc nhàm chán lại đem đến sự bình yên trong tâm hồn và sự gắn kết gia đình bền chặt nhất. 

Tôi từng xem một chương trình của Oprah mang tên ‘Oprah Breaks Bread with a Hasidic Family’, nơi bà trò chuyện với một gia đình có những đứa trẻ chưa từng xem TV và thậm chí không biết chuột Mickey là ai. Thế nhưng, họ vẫn cảm thấy hài lòng và hạnh phúc với những lựa chọn của mình. Cuộc sống ấy có vẻ khép kín, nhưng dường như lại mang đến sự hài lòng và an ổn.

Xung quanh chúng ta có thể tồn tại những kho báu mà ta chưa nhận ra. Đó có thể là một ai đó trong cuộc đời mình, hoặc một điều gì đó thuộc về cộng đồng hoặc môi trường xung quanh. Chúng có thể không lấp lánh, nhưng có thể là vàng thật.

Trên hành trình cuộc sống, chúng ta không ít lần đứng trước những lựa chọn lấp lánh – những cơ hội hấp dẫn, những mối quan hệ đầy hứa hẹn, hay tài sản khiến ta khao khát. Nhưng thực tế thì “không phải thứ gì lấp lánh cũng là vàng”.

Vậy điều gì mới thực sự bền vững? Điều gì mang lại niềm vui sâu sắc, sự thỏa mãn trọn vẹn và ý nghĩa đích thực? Điều gì có thể sưởi ấm trái tim và nuôi dưỡng tâm hồn? Đâu mới là vàng thật giữa muôn vàn thứ hào nhoáng thoáng qua?

Theo The Epochtimes