Sự ghen ghét, đố kỵ không chỉ là một loại ý niệm xấu, khiến nhân phẩm con người bị tổn hại, mà nó còn khiến cuộc sống của chúng ta trở nên mệt mỏi và bất hạnh. Vậy làm thế nào để thoát khỏi sự đố kỵ?

Mặc dù đố kỵ thường được hiểu là một cảm xúc khó chịu đối với ai đó hơn mình, nhưng thực ra nó không chỉ đơn giản như vậy. Trong tiếng Trung, sự đố kỵ được thể hiện bằng hai chữ: 嫉 – “Tật” và 妒 – “Đố”. Hay còn gọi là tâm tật đố, nó bao hàm tất cả các khái niệm ghen tị, đố kỵ và thù ghét của phương Tây. 

Hầu hết các tôn giáo chính thống đều xem đố kỵ là một ý niệm xấu xa và nguy hại, cần phải vượt qua nếu muốn đạt được sự đề cao tâm linh. Nó thể hiện sự thiếu đức tin và có thể dẫn đến những hành vi tội lỗi; tuy nhiên sự đố kỵ dường như xuất hiện khắp nơi, làm hao mòn những ý niệm tốt đẹp và bỏ quên những giá trị cao thượng.

Nguồn gốc của sự đố kỵ

Gốc rễ của sự đố kỵ tới từ những nỗi sợ hãi vô căn cứ. Người ta có thể lo lắng về việc mất đi thứ mà họ tin là của mình, hoặc sợ rằng nó thuộc về người mà không xứng đáng có được.

Khi so sánh bản thân với người khác, chúng ta có thể cảm thấy đố kỵ với tình yêu, sự quan tâm, của cải vật chất, tài năng, thành công, ngoại hình, hay thậm chí là những hiểu biết về tâm linh; bởi vì chúng ta cảm thấy dường như những gì người khác có đang làm giảm đi giá trị bản thân mình, khiến mình như một kẻ thua cuộc trong mọi thứ. Sự bất an sâu xa này càng ngày càng bị bành trướng bởi tư duy hiện đại.

Thoát khỏi sự đố kỵ; Thoát khỏi sự đố kỵ của con người
Khi so sánh bản thân với người khác, chúng ta dễ sinh lòng đố kỵ (ảnh minh họa:Vnexpress)

Sự tôn sùng chủ nghĩa cá nhân hiện nay nuôi dưỡng tính cách kiêu ngạo và sự ảo tưởng về bản thân. Chúng ta vô thức đã chia thế giới thành kẻ thắng và người thua, ganh đua với nhau không ngừng.

Quan niệm sai lầm này được dẫn dắt và củng cố bởi tâm tật đố. Thấy người khác hơn mình, người có tâm tật đố sẽ tự thừa nhận mình là kẻ thua cuộc và bắt đầu trở nên xấu xa.

Một truyền thuyết Hy Lạp đã minh chứng cho lòng đố kỵ khiến con người ta trở nên xấu xa và thất bại:

Chuyện kể rằng, có một vận động viên trẻ về nhì trong một cuộc chạy đua. Anh ta đã vô cùng ghen ghét với người đã giành được giải nhất. Vị quán quân của cuộc đua đã được vinh danh bằng một bức tượng đặt ở nơi công cộng. Mặc dù cuộc đua đã kết thúc từ lâu nhưng anh ta vẫn ôm lòng đố kỵ và trả thù bằng cách mài mòn bức tượng từng chút mỗi đêm. Cuối cùng, một đêm nọ, bức tượng đổ xuống, đè chết chính anh ta.

Thay vì hài lòng với vinh dự ở vị trí thứ hai, anh ta lại tự cho mình là kẻ thua cuộc và thực sự đã trở thành kẻ thất bại hoàn toàn.

Tuy nhiên, nên nhìn nhận đến hệ quả lâu dài của tâm tật đố, chúng ta nên đối mặt và diệt trừ nó. Phật giáo, Cơ Đốc giáo và Do Thái giáo đều đã giải thích về sự nguy hiểm của tật đố trong Kinh sách của họ.

Sự đố kỵ dưới góc nhìn của tôn giáo

Phật giáo

Sự đố kỵ được Đức Phật liệt kê trong danh sách 16 tâm phiền não của con người, cùng với tham lam, giận dữ, ích kỷ và lừa dối.

tâm tật đố; lòng đố kỵ; sự ghen ghét
Đố kỵ là phiền não, là rác, cần phải quét sạch, như vậy tâm hồn mới có thể thanh tịnh (ảnh minh họa: Truyenthongtv)

Đức Phật mô tả tật đố là “một gánh nặng mà chúng ta tự đặt lên chính mình”, “một nhà tù do chính mình tạo ra” và “một chất độc phá hủy chiếc bình chứa đựng nó”. Đức Phật cũng gọi ghen tị là “vật cản trên con đường giác ngộ” và “kẻ thù lớn nhất của hòa bình”.

Cơ Đốc giáo

Sự ghen tị được nhắc đến 42 lần trong Kinh thánh và đố kỵ được nhắc đến 56 lần, bao gồm những câu sau:

“Vì ở đâu có sự ghen tị và tham vọng ích kỷ, ở đó sẽ có sự hỗn loạn và mọi hành vi xấu xa”. James 3:16

“Chắc chắn sự bực tức giết chết kẻ ngu xuẩn, và sự ghen tị giết chết người dại khờ”. Job 5:2

“Tâm hồn thanh tịnh ban sự sống cho xác thịt, Nhưng lòng đố kỵ làm xương cốt mục nát.” Châm ngôn 14:30

Do Thái giáo

Kinh Torah tương đương với Kinh Cựu Ước trong tiếng Do Thái và được viết bởi Moses. Mười Điều Răn được Thiên Chúa ghi lại và tiết lộ cho nhà tiên tri Moses. Hai điều răn cuối cùng đều cấm ghen tị:

“Ngươi không được thèm muốn vợ của người khác

Ngươi không được thèm muốn của cải của người khác”

Điều này được nhấn mạnh trong Exodus 20:17 “Con chớ thèm muốn nhà người lân cận mình; con không được tham vợ, tôi trai, tớ gái, bò, lừa, hay bất cứ vật gì của người lân cận mình.”

Sự bất mãn với số phận của mình trong cuộc sống cho thấy sự bất kính đối với Chúa, ngụ ý rằng an bài của Ngài có sai sót. 

Vượt qua sự đố kỵ bằng đức tin và trí tuệ

Dù muốn hay không tất cả chúng ta đều là một phần của xã hội, nơi mà sự khiêm tốn và lòng vị tha mang lại những lợi ích sâu sắc, còn sự ghen tị ích kỷ chỉ mang lại sự thỏa mãn nhất thời nhưng hệ lụy khó lường.

Khi bạn có ý coi thường thành công của người khác, hãy đặt mình vào vị trí của họ. Thay vì đố kỵ hãy chia sẻ niềm vui cùng họ, khi lòng mình rộng mở thì hạnh phúc sẽ tự tràn ngập trong tim.

Hãy để cái tôi sang một bên và nhìn ra bầu trời rộng lớn. Khi nhìn sự việc từ một vị trí cao hơn, những mối quan tâm khiến con người dẫn đến đố kỵ dường như chẳng là gì cả.

Hiểu về nhân quả nghiệp báo

Cho dù những sai lầm của một người là từ khi còn trẻ hay từ nhiều kiếp trước, thì những món nợ nghiệp đều phải được hoàn trả. Khi ai đó khiến bạn phải tủi nhục, có thể bạn đã làm điều gì đó thậm chí còn tồi tệ hơn với họ trong quá khứ. 

Nếu chúng ta có thể nhìn xa hơn những cảm xúc đau đớn của mình để thừa nhận nhân quả báo ứng, chúng ta sẽ thấy thật ngu ngốc khi đấu tranh và đố kỵ với người khác – điều đó sẽ chỉ chồng chất thêm nghiệp chướng cho tương lai mà thôi.

Những người có nhiều may mắn, hạnh phúc và tốt đẹp trong đời này, có thể là do những điều tốt đẹp họ đã làm trong quá khứ.

Cần hiểu rằng Thượng đế là công bình, ai ai cũng đều nhận được thưởng phạt phân minh. Chúng ta có thể giúp làm tan biến sự ghen tị thông qua sự tôn trọng và tự suy xét nội tâm bản thân một cách đúng đắn.

Kiểm soát suy nghĩ của bản thân

Nếu đã biết ghen tị là có hại thì chúng ta nên lựa chọn từ bỏ nó. Hãy chú ý đến mọi suy nghĩ của bạn và điều chỉnh khi nó đi sai hướng. Luyện tập thói quen quan sát từng ý niệm của bản thân, như vậy khi một ý niệm xấu nổi lên bạn sẽ có thể phát hiện ra được, bằng cách đó bạn có thể ngăn chặn và bài trừ chúng ngay.

Tạo cho bản thân một môi trường sống lành mạnh, giữ cho tâm hồn trong sáng, thiện lương, khoan dung, như vậy chúng ta mới có thể tránh được sự dẫn dụ của đố kỵ.

Thay thế nỗi sợ hãi bằng đức tin

Hãy tin tưởng rằng Đấng Tạo Hóa toàn năng đã có một kế hoạch thiêng liêng dành cho mỗi người chúng ta. Chúng ta nên sẵn lòng chấp nhận những sắp đặt mà Ngài đã dành cho mình.

Những mất mát và đau đớn mà chúng ta trải qua trong cuộc sống đều có lý do, và nó là cách để chúng ta hoàn trả những gì cần hoàn trả và quay trở về với bản chất lương thiện của mình.

Không ai tự thừa nhận mình là kẻ tật đố. Ai cũng biết đó là sai trái và đáng xấu hổ, nhưng dường như có nhiều người cố ý phớt lờ hoặc che giấu chúng. Hãy dũng cảm đối mặt và thoát khỏi sự đố kỵ, chúng ta sẽ nhìn thấy một bầu trời tươi sáng ở phía trước.

Theo Vision Times