Quan niệm ‘Nam tả nữ hữu’ đã có từ xa xưa và được áp dụng rất rộng rãi trong cuộc sống mà đôi khi chúng ta không chú ý đến. Câu nói này có ý nghĩa rất sâu xa và liên quan mật thiết đến các lý niệm truyền thống.

Quan niệm ‘Nam tả nữ hữu’ đã có từ xa xưa

Câu nói “Nam tả nữ hữu” có nghĩa là đàn ông bên trái, phụ nữ bên phải. Đây là một quy tắc lâu đời mà nhiều người nắm rõ và vận dụng trong nhiều lĩnh vực cuộc sống sinh hoạt, nghi lễ, cách đặt di ảnh thờ… Hay khi xem chỉ tay thì con trai thường xem tay trái và con gái thường đưa tay phải.

Theo truyền thuyết, quan niệm này bắt nguồn từ câu chuyện về thủy tổ Bàn Cổ của người Trung Hoa xưa. Theo cuốn “Ngũ vận lịch niên ký” có ghi chép rằng, Bàn Cổ thọ được 18.000 tuổi rồi quy tiên; đầu biến thành núi; nước mắt biến thành sông biển; râu tóc biến thành thảo mộc; hơi thở biến thành gió; giọng nói thành sấm; mắt trái biến thành Mặt Trời, mắt phải biến thành Mặt Trăng. 

Bàn Cổ được coi là vị thần khai thiên lập địa, sáng tạo ra vũ trụ trong thần thoại Trung Quốc.
Bàn Cổ được coi là vị thần khai thiên lập địa, sáng tạo ra vũ trụ trong thần thoại Trung Quốc (ảnh: mynghehaiminh).

Mặt trời là dương, mặt trăng là âm

Trong dân gian lưu truyền “nam tả nữ hữu” chính là bắt nguồn từ câu chuyện này. Bởi vì theo học thuyết âm dương thì mọi vật trong vũ trụ khi sinh ra đều có 2 mặt đối lập là âm và dương, sự vật trong tự nhiên là có lớn bé, dài ngắn, trên dưới, trái phải…Hai thế lực đối lập nhau nhưng lại thống nhất với nhau trong vạn vật; là khởi đầu của mọi sinh thành biến hóa.

Âm dương không loại trừ nhau mà tạo điều kiện tồn tại cho nhau; là động lực của mọi vận động và phát triển. Quy luật âm dương chỉ rõ mọi sự vật đều có âm dương, trong dương có âm, trong âm có dương; âm thăng dương giáng; âm dương cân bằng thì sự vật tồn tại.

Trong thuyết âm dương quy định đàn ông là dương, phụ nữ là âm; mặt trời là dương, mặt trăng là âm. Trong cùng một con người thì phía trên là dương, phía dưới là âm; hoặc phía sau lưng là dương, phía trước bụng là âm; phía tay trái là dương phía tay phải là âm. 

Nam tả nữ hữu trong đời sống vợ chồng

Khi ngủ thì chồng nằm bên trái của vợ; Quan niệm ‘Nam tả nữ hữu’ nghĩa là gì; nam bên trái nữ bên phải.
Khi ngủ thì chồng nằm bên trái của vợ (ảnh Adobe Stock)

Vận dụng quan niệm này vào trong cuộc sống; nhất là cuộc sống hôn nhân thì khi vợ chồng nằm cạnh nhau thì chồng nằm vị trí bên trái, còn vợ ở vị trí bên phải. Mặt khác, bên phải của nam là âm cần hợp với bên trái của nữ là dương; vậy nam nằm bên trái (tả) nữ, nữ nằm bên phải (hữu) nam là hợp quy luật âm dương.

Theo quy luật giới tính thì việc vợ nằm gối đầu lên tay phải của chồng thì sẽ thấy yên tâm hơn, cảm giác an toàn vì được người chồng che chở và bao bọc. Còn về phía người chồng thì họ sẽ thấy tự hào và hãnh diện vì được là người chở che cho vợ. Tất cả cảm giác đó đưa họ vào giấc ngủ say và sâu hơn.

Còn nếu người chồng nằm bên phải vợ, thì do tính chủ động của người đàn ông buộc anh ta phải nằm nghiêng bên trái mình để ôm vợ; ở tư thế này không nằm lâu được vì tim bị chèn ép. Do đó không có cặp vợ chồng nào nằm ở tư thế này thường xuyên.

Áp dụng trong cuộc sống thường ngày

Trong thực tế cuộc sống, nam tả nữ hữu không phải chỉ là quan niệm tâm linh như đặt di ảnh thờ cúng, đặt bài vị, đặt mộ bia… mà trong các nghi thức trang nghiêm, trong các nghi lễ lớn cũng áp dụng đúng quy tắc này.

Ví dụ như trong các nghi lễ quốc gia, nước chủ nhà là dương, nên quốc kỳ, nguyên thủ quốc gia, thủ tướng đều ở vị trí bên trái. Nước ngoài là khách mời là âm ở vị trí bên phải. Điều này cũng có thể dễ dàng thấy được trong các trận bóng giao hữu.

Cựu tổng thống Donald Trump thăm Việt Nam; Quan niệm ‘Nam tả nữ hữu’ nghĩa là gì
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (ảnh TTXVN)

Ngay cả việc bình thường hơn như chụp ảnh, thì ‘vô tình’ mà nam vẫn đứng bên trái của nữ. Có thể nhiều người cũng không để ý đến việc này; nhưng vẫn cảm thấy làm như thế thì thuận hơn. Đây cũng là do yếu tố âm dương quyết định. 

Chụp ảnh thì nam đứng bên trái nữ; Quan niệm ‘Nam tả nữ hữu’ nghĩa là gì?
Khi chụp hình thì nam cũng đứng bên trái của nữ (ảnh Pinterest)

Tới đây chắc bạn đã hiểu ‘Nam tả nữ hữu’ không phải là một quan niệm mê tín của người xưa mà rất có tính khoa học. Nó chi phối đến từng ngõ ngách của cuộc sống; chẳng qua nó là quy luật tự nhiên nên đôi khi chúng ta cũng không để ý đến mà thôi.