Thiền – liệu pháp bất động giúp tăng cường miễn dịch

Nghiên cứu về thiền cho biết rằng tuy chỉ ngồi im bất động nhưng vẫn có những thay đổi to lớn đang diễn ra trong gen và tác động đến hệ miễn dịch của chúng ta.

• Thiền định có thể thực sự chữa lành tâm hồn?
• Thiền có thể giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn

Những ghi chép sớm nhất về thiền định có thể bắt nguồn từ Ấn Độ cổ đại. Thiền ngày càng trở nên phổ biến ở phương Tây trong thời hiện đại. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiền rất tốt cho hệ miễn dịch, não bộ và giấc ngủ.

Theo báo cáo tóm tắt của Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia (NCHS) năm 2018 do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) công bố, vào năm 2017, 14,2% người Mỹ trưởng thành đã thực hành thiền trong 12 tháng qua.

Ngồi yên và cố gắng mở tâm trí của mình để có được sự bình tâm thiết yếu là một cách để thực hành thiền định, nhằm mục đích cân bằng cơ thể và tâm trí và cải thiện sự tu luyện bản thân.

Mặc dù cơ thể dường như bất động trong thiền định, nhưng những thay đổi to lớn đang diễn ra trong gen.

Tăng cường miễn dịch cơ thể

Một nghiên cứu về bộ gen quy mô lớn được công bố trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (PNAS) vào năm 2021 đã chứng minh rằng thiền định giúp tăng cường chức năng miễn dịch mà không kích hoạt các tín hiệu gây viêm.

Hơn 100 tình nguyện viên đã tham gia vào thí nghiệm trong 8 ngày thực hành thiền định và các nhà nghiên cứu đã thu thập mẫu máu của họ tại 4 thời điểm khác nhau để phân tích. Các mẫu được thu thập từ năm đến tám tuần trước khi thiền, vào ngày chuẩn bị bắt đầu thiền, ngay sau khi hoàn thành và ba tháng sau khi tham gia thí nghiệm.

Phân tích nghiên cứu cho thấy sau khi thiền định, 220 gen liên quan trực tiếp đến phản ứng miễn dịch trong cơ thể con người (bao gồm 68 gen liên quan đến tín hiệu interferon), được điều chỉnh lên, trong khi biểu hiện của các gen gây viêm không thay đổi đáng kể. Mạng lưới phản ứng miễn dịch này bị rối loạn kiểm soát đáng kể ở những bệnh nhân mắc bệnh đa xơ cứng và COVID-19 nặng. Các phát hiện cho thấy thiền định có thể cải thiện phản ứng miễn dịch, có khả năng điều trị nhiều loại bệnh liên quan đến viêm nhiễm quá mức hoặc dai dẳng.

Thay đổi não bộ, giảm thiểu sự suy giảm nhận thức của tuổi già

Theo một đánh giá năm 2006 về các nghiên cứu được công bố trên tạp chí Psychological Bulletin, các nghiên cứu về hình ảnh thần kinh cho thấy lưu lượng máu lên não tăng lên trong khi thiền định. Thiền định cho thấy những thay đổi ở vỏ não vành đai trước và các vùng trước trán hai bên.

Một nghiên cứu năm 2008 được công bố trên tạp chí Social Cognitive and Affective Neuroscience đã phát hiện ra rằng các vùng não thường được kích hoạt trong quá trình thiền định cho thấy mật độ chất xám cao hơn. Nghiên cứu này đã so sánh hình ảnh chụp cộng hưởng từ não bộ của 20 người thực hành thiền chánh niệm (trung bình hơn tám năm rưỡi, hai giờ một ngày) và những người không thiền. Kết quả cho thấy đối với những người thiền định, thùy đảo trước bên phải, hồi thái dương bên trái và hồi hải mã bên phải có mật độ chất xám cao hơn.

Năm 2005, tạp chí NeuroReport của Bệnh viện Đa khoa Massachusetts ở Boston đã công bố một nghiên cứu cho thấy rằng, so với nhóm đối chứng, những người tham gia có kinh nghiệm thiền có mật độ các vùng bên trong não liên quan đến sự chú ý, khả năng nhận thức và xử lý cảm giác cao hơn đáng kể. Mật độ này đặc biệt dày hơn ở vỏ não trước trán và thùy đảo phía trước bên phải. Sự khác biệt về độ dày của vỏ não trước trán rõ rệt nhất giữa các nhóm người tham gia lớn tuổi hơn, cho thấy rằng thiền định có thể chống lại sự mỏng đi của vỏ não liên quan đến tuổi.

Ngoài ra, một đánh giá năm 2014 về các nghiên cứu được công bố trên Annals of the New York Academy of Sciences đã ghi nhận bằng chứng sơ bộ rằng thiền định có thể chống lại sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi.

Làm chậm lão hóa tế bào

Trong một nghiên cứu được công bố trên National Library of Medicine Psychoneuroendocrinology năm 2011, khoảng 30 người tham gia thực hành thiền sáu giờ một ngày trong ba tháng có hoạt động của telomerase trong các tế bào trong cơ thể cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Khi hoạt động của telomerase rất cao, nó có thể duy trì độ dài của telomerase ở hai đầu nhiễm sắc thể, bảo vệ nhiễm sắc thể và trì hoãn sự lão hóa của tế bào. Căng thẳng kéo dài có thể làm giảm hoạt động của telomerase, và các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sau khi thiền định bất động, sự tỉnh thức tích cực và mong muốn sống của người tham gia tăng lên, và những cảm xúc tiêu cực giảm đi, điều này thúc đẩy sự gia tăng hoạt động của telomerase.

Hạ huyết áp

Một nghiên cứu đánh giá được công bố trên tạp chí Journal of Human Hypertension năm 2015 đã phân tích kết quả của 12 nghiên cứu với gần 1.000 người tham gia. Kết quả nghiên cứu cho thấy so với nhóm chứng, huyết áp tâm thu và tâm trương giảm lần lượt khoảng 4,26 mmHg và 2,33 mmHg ở nhóm thực hành thiền. Hiệu quả thậm chí còn rõ ràng hơn ở những người tham gia lớn tuổi, những người có huyết áp cao trước khi nghiên cứu và những người tham gia là nữ.

Cải thiện giấc ngủ

Một nghiên cứu năm 2014 được công bố trên tạp chí Sleep đã được thực hiện trên những người tham gia có dữ liệu khách quan về giấc ngủ của họ được đo bằng các bài kiểm tra giấc ngủ trong phòng thí nghiệm và máy ghi giấc ngủ ở cổ tay trong hơn 8 tuần. Kết quả nghiên cứu cho thấy những người thực hành thiền tốt hơn so với nhóm đối chứng về tổng thời gian thức giấc và chỉ số mức độ nghiêm trọng của chứng mất ngủ. Nghiên cứu kết luận rằng thiền dường như là một lựa chọn điều trị khả thi cho người lớn mắc chứng mất ngủ mãn tính, như một phương pháp thay thế cho các phương pháp điều trị mất ngủ truyền thống.

Làm thế nào để thử thiền – liệu pháp bất động

Các trường phái thiền khác nhau có cách ngồi thiền khác nhau. Hầu hết các phương pháp ngồi thiền đều là ở nam thường kéo chân trái của mình lên và đặt nó lên trên chân phải đang cong. Đối với phương pháp ngồi kiết già, đầu tiên bắt đầu với tư thế này, sau đó chân phải nhấc lên đặt trên đùi trái đang cong. Tư thế ngồi thiền của nữ ngược lại với nam.

Hồ Nãi Văn, một bác sĩ y học cổ truyền Trung Quốc (TCM) tại Y học Quốc gia Tongdetang của Đài Loan ở Thượng Hải, đã đề cập trong một bài báo trên ấn bản tiếng Trung của The Epoch Times rằng thiền có thể cải thiện lưu thông máu. Một số người nói rằng ngồi kiết già rất đau và khó thực hiện. Đúng là khi bắt đầu tập ngồi kiết già, bạn có thể sẽ cảm thấy đau, nhưng cảm giác đó sẽ dần dần biến mất theo thời gian.

Khi ngồi kiết già, một khi cả hai bàn chân đều tê liệt, tức là máu kém lưu thông, sau đó thả lỏng có thể cải thiện tình trạng đau dây thần kinh ngoại biên, giảm thiểu bệnh thần kinh, có tác dụng tăng cường tuần hoàn máu cho toàn bộ chi dưới. Bạn có thể cố gắng duy trì tư thế này trong 10 phút đầu và tăng dần lên 15, 20 và 30 phút. Đừng bao giờ nghĩ, “Tôi không thể làm được.” Đây là một trở ngại ngăn cản bạn làm như vậy.

Bạn có cần sử dụng thở bụng trong thiền không? Bs Hu nói rằng không có quy tắc nghiêm ngặt nào về khía cạnh này khi thiền định, vì vậy bạn có thực hiện nó hay không không quan trọng.

Thiền bất động – liệu pháp để tích lũy năng lượng

Bs Hồ Nãi Văn chỉ ra rằng khi bắt chéo chân, máu sẽ lưu lại nơi bị tắc nghẽn, và nơi bị tắc nghẽn sẽ tích tụ rất nhiều năng lượng. Ông cũng đề cập rằng cơ thể con người có 12 đường kinh chính, cộng với 8 đường kinh phụ khác (kỳ kinh bát mạch).

Theo Đông y, trong cơ thể con người có đường 12 kinh chính tương ứng với 12 tạng phủ. Tất cả các cơ quan nội tạng tiếp xúc với bề mặt cơ thể thông qua các đường kinh này. Có những điểm đặc biệt dọc theo kinh lạc được gọi là huyệt, chủ yếu là các đầu dây thần kinh và các khu vực có nhiều mạch máu hơn.

Theo lý thuyết của Đông y, kinh lạc chịu trách nhiệm vận chuyển khí và máu đi khắp cơ thể. Chúng là những chất cơ bản cấu thành nên cơ thể con người và duy trì mọi hoạt động sinh lý. Khí huyết trong 12 đường kinh tuần hoàn và lưu chuyển theo 12 giờ (một giờ tương đương với hai giờ đồng hồ) trong một ngày.

 nói rằng kỳ kinh bát mạch cũng có sự lưu thông khí và máu tương tự. Kỳ kinh bát mạch là: 1. Đốc mạch (Du), 2. Nhâm mạch (Ren), 3. Xung mạch (Chong), 4. Đới mạch (Dai), 5. Âm kiểu mạch (Yinjiao), 6. Dương kiểu mạch (Yangjiao), 7. Âm duy mạch (Yinwei), 8. Dương duy mạch (Yangwei).

Tám đường kinh này cũng có tám huyệt tương ứng trên bàn tay và bàn chân. Chúng là: 1. Nội Quan (Neiguan), 2. Công Tôn (Gongsun), 3. Ngoại Quan (Waiguan), 4. Lâm Khấp (Linqi), 5. Liệt Khuyết (Lieque), 6. Chiếu Hải (Zhaohai), 7. Hậu Khê (Houxi), 8. Thân Mạch (Shenmai). 

Khi ngồi thiền bất động, hai tay đặt trên hai chân trong tư thế kiết già và hai nách hơi mở ra, bạn sẽ thấy rằng Công Tôn bên trái và Nội quan bên phải tạo thành một đường thẳng, Liệt Khuyết bên trái và Chiếu Hải bên phải cũng tạo thành một đường thẳng.

Bs Hồ Nãi Văn nói rằng người cổ đại có thể đã phát hiện ra một tư thế thiền định bất động như vậy có thể khiến kỳ kinh bát mạch liên lạc với nhau. Nếu bạn thường thiền định như vậy, theo thời gian, kỳ kinh bát mạch có thể được kết nối tốt và những thay đổi tiếp theo sẽ xảy ra là không thể đo lường được.

Mục tiêu cuối cùng của thiền định

Những lợi ích của thiền định đối với cơ thể và tâm trí ngày càng được công nhận, nhưng khi nói đến việc chánh niệm hoạt động sâu sắc như thế nào trong suốt quá trình, vẫn còn một số bí ẩn. Vậy thì mục tiêu tối hậu của thiền định là gì?

Nguồn gốc của thiền định cho chúng ta biết nó không được phát hiện bởi những người theo đuổi sức khỏe mà được truyền lại bởi những người tu hành cổ xưa.

Bs Hồ Nãi Văn đã đề cập rằng ở Trung Quốc cổ đại, người dân có truyền thống “tu Phật” và “tu Đạo”, và họ đều có thói quen thiền định. Lão Tử và Bồ Đề Đạt Ma là những ví dụ nổi tiếng. Nho giáo cũng có những phương pháp thiền định riêng. Bạn có thể tìm thấy trong sách cổ câu “ăn mặc chỉnh tề, ngồi ngay thẳng”. Ăn mặc chỉnh tề gọi là “vạt áo ngay ngắn” là biểu hiện của sự tôn trọng, và ngồi thẳng có nghĩa là “ngồi chăm chú”, là biểu hiện của sự tôn trọng và tập trung. Đây là một cách ngồi yên tĩnh và không bị quấy rầy mà Nho giáo chủ trương.

Bs Hồ Nãi Văn nói rằng những người thực sự đang trên con đường tu luyện bản thân không nên chỉ tập trung vào các chuyển động của cơ thể như cách ngồi khi thiền định mà còn phải chú ý đến việc tu luyện tâm trí.

Cho dù bạn đang theo đuổi sức khỏe tốt hay tìm kiếm con đường tâm linh, bạn có thể bắt đầu với thiền định. Sẽ dễ dàng hơn để đi theo con đường này với sự hướng dẫn của bác sĩ trị liệu hoặc những người cùng tập.

Theo The Epoch Times

Độc giả có thể tham khảo lớp hướng dẫn thiền định online miễn phí hàng tuần tại đây.